System apelacyjny Francji

Pracując przez ostatnie lata w firmie Regionalne Flaszki wielokrotnie – schowany między półkami, na z góry upatrzonej pozycji, mam nadzieję, ze dyskretnie – obserwowałem Klientów, jak pewnym ruchem chwytali butelkę wina i wczytywali się w etykietę. Po częstokroć słychać było szeptane pod nosem: „Znów nie napisali po polsku!”. I choć Unia Europejska od pewnego czasu zaczęła wymagać, by pojawiła się niewielka nalepka z określeniem koloru i smaku wina w języku kraju, w którym dana butelka jest sprzedawana, to nie znajdą Państwo adnotacji o jakości trunku napisanej po polsku. Jednak znając podstawowe skróty, czy też sformułowania winiarskie, będziemy mogli z całą świadomością wybierać wina spośród setek pozycji na półkach naszych Salonów.

Dziś pragnę przedstawić system apelacyjny Francji – Królowej winiarstwa, w której powstają wina dla wielu zbyt ciężkie i skomplikowane, dla innych najlepsze pod słońcem, bo charakterne i konkretne. Ta pozycja władczyni świata win przysparza Francji wielu kłopotów i zmartwień – coraz ciężej jest jej utrzymać się na winiarskim szczycie. Do tytułu Króla Win pretendują coraz to nowe kraje, często i coraz śmielej – spoza Europy. Jednak walkę o prym toczy od dekad przede wszystkim z Włochami, póki co odnosząc mniejsze i większe sukcesy. I pomimo tego, że Włochy wygrywają rywalizację, jeśli chodzi o ilość produkowanych win, to pod względem jakości, to Francja wyznacza standardy na kolejne lata. I trudno się temu dziwić – typowo umiarkowany klimat, bardzo urozmaicony krajobraz, wyśmienita gleba – to wszystko połączone z wielowiekową tradycją uprawy winorośli pozwala wytwarzać wina praktycznie w każdym stylu.

Aby zapanować nad tą różnorodnością win, ale także nad ich jakością, do której Francuzi przywiązują szczególną uwagę, już w XIX wieku wprowadzono zbiór zasad, określanych Appellation d’Origine Controlee, w skrócie AOC. Zasady te zostały wprowadzone po to, aby – prócz kontrolowania jakości win – mieć gwarancję ich autentyczności. Jest to najwyższa klasa win francuskich.

Warto tutaj zaznaczyć, że wina francuskie dzielą się na:

• Vin de table – produkowane na wielką skalę z winogron zbieranych z reguły w kilku regionach Francji
• Vin de pays – to wina z mniej znanych regionów, nieposiadających statusu apelacji, ale też wina z regionów AOC, jednak niespełniające reguł apelacyjnych
• Vin d’appellacion controlee – to wina podlegające wspomnianemu wcześniej zbiorowi zasad, czyli należące do danej apelacji.

Przepisy każdej apelacji określają:

• Jej obszar
• Dozwolone odmiany winorośli
• Maksymalną wydajność z hektara
• Początek winobrania
• Zasady cięcia

Charakterystyczne dla Francji jest to, że wewnątrz większych apelacji znajdują się mniejsze, o bardziej rygorystycznych regułach uprawy winorośli i produkcji win. Wina w tych mniejszych są z zasady obdarzone lepszą jakością. Największym regionem winiarskim Francji jest Bordeaux, położone na południowym – zachodzie tego kraju. Produkuje on więcej win AOC, czyli – jak już wiemy – wytwarzanych według ściśle określonych, rygorystycznych norm, niż jakikolwiek inny. Około połowa win ma status najniższej apelacji regionu – AOC Bordeaux. Wytwarza się w niej cały wachlarz win – od prostych, powiedzielibyśmy „cienkich”, po potężne, leżakujące w dębowych beczkach. Zawsze jednak są to wina, wytwarzane ze szczepów: Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc i Merlot /szczepy czerwone/ i białych Sauvignon Blanc i Semillion.

Te potężne, charakterne, niekiedy trudne wina z ogólnej apelacji Bordeaux, pochodzą z mniejszych apelacji bordoskich:

• AOC Medoc, która dzieli się na jeszcze mniejsze: Margaux, St-Julien, Paulliac i St-Estephne. To stąd pochodzi najsłynniejsza klasyfikacja win bordoskich z 1885 roku, obejmująca 61 najlepszych posiadłości
• AOC Graves z mniejszymi apelacjami, jak AOC Pessac-Leognan
• AOC ST-Emilion, z własnym systemem klasyfikacyjnym, uaktualnianym co dekadę
• AOC Pomerol
• AOC Sauternes – apelacja białych, słodkich win
• I inne.

Tutaj mogę z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że w naszej ofercie posiadamy wina z każdej wymienionej powyżej apelacji – od producenta Cheval Quancard!

Z południowo – zachodniej Francji wędrujemy na północny – wschód, do Burgundii. W odróżnieniu do Bordeaux, apelacje tutaj obejmują niewielki obszar, często tylko kilka działek nasadzonych winoroślą. Jednak tak, jak we wcześniej omawianym regionie, zasady klasyfikacyjne są bardzo restrykcyjne. Warto zaznaczyć, że prawo apelacyjne dopuszcza tutaj uprawę tylko dwóch szczepów: czerwonego Pinot Noir i białego Chardonnay.

Z kilkudziesięciu apelacji najbardziej popularne to:

• AOC Bourgogne – najbardziej pospolita, produkuje się w niej zarówno wina białe, jak i czerwone.
• AOC Volnay
• AOC Beaune
• AOC Pommard – we wszystkich produkuje się wyśmienite wina czerwone
• AOC Chablis – z białymi winami o wysokiej kwasowości

Warto zaznaczyć, że w Burgundii stosuje się określenia grand cru i premier cru. Oznaczają one „lepsze” winnice, przywiązujące szczególną wagę do zbioru winogron i procesu produkcji wina. Tutaj polecam wina importowane przez nas od Alberta Bichota.

Na wschód od Burgundii, tuż przy granicy z Niemcami, znajduje się niewielki region, zwany Alzacją. Stąd pochodzą świetnie przyjmowane przez Państwa wina od producenta Maurice Schueller.

Przez większą część swojej historii Alzacja administracyjnie należała do Niemiec, stąd uprawia się tutaj typowo germańskie, przede wszystkim białe szczepy, a najpopularniejsze z nich to: Riesling, Gewurztraminer i Sylvaner.

Region ten posiada jedynie dwie apelacje:

• Alsace – obejmuje wszystkie wina tutaj produkowane
• Alsace Grand Cru – obejmuje około pięćdziesiąt działek, a winogrona są specjalnie wyselekcjonowane, by uzyskać lepszą jakość wina

System apelacyjny Alzacji nie pozwala na produkcję win z więcej niż jednego szczepu. Co więcej – na etykiecie zawsze znajdziemy jego nazwę.

Często spotykamy się tutaj z określeniem Vandange Tarpe. Oznacza ono ni mniej, ni więcej, co „późne winobranie”. Zbiór winogron może rozpocząć się dopiero po uzyskaniu przez owoce określonego poziomu dojrzałości, co sprawdza specjalna komisja, która wydaje pozwolenie na zbiór. Wina Vandange Tarpes mogą być zarówno słodkie, jak i wytrawne, ale takiej informacji nie znajdziemy na etykiecie – i to też jest określone przez alzackie prawo apelacyjne.

Kolejnym regionem, w którym obowiązuje system apelacyjny, jest Prowansja. Najczęściej spotkamy tutaj wina kupażowane z dwóch szczepów: Cabernet Sauvignon i Syrah.

Z apelacji należy wspomnieć o:

• Cotes de Provence – ponad połowa win noszących to określenie to wina różowe. Jest to najbardziej znana apelacja Prowansji, skupiająca większą jej część.

Do mniej znanych można zaliczyć:

• Coteaux Varois
• Bandol – znana w świecie z charakterystycznych win czerwonych ze szczepu Mourvedre.

Mam nadzieję, że choć trochę przybliżyłem Państwu system apelacyjny francuskiego winiarstwa. Jestem pewien, że po przeczytaniu tego artykułu nasi Klienci chętniej będą wczytywać się w etykiety i kontretykiety na butelkach, szukając skrótu AOC i określeń GRAND CRU czy PREMIER CRU.